First Night Effect (FNE)

De eerste nacht op een nieuwe plek slapen we vaak onrustig. Dit wordt het first night effect (FNE) genoemd. Doordat we in een onbekende omgeving zijn, wordt deze door onze hersenen als potentieel gevaarlijk beoordeeld. De linker hersenhelft blijft alerter dan de rechter hersenhelft. Je kunt dit zien als een overlevingsmechanisme dat ons wakker maakt wanneer we bijvoorbeeld vreemde geluiden horen. Door deze verhoogde waakzaamheid is het lichaam beter in staat snel te reageren op elk gevaar dat zich zou kunnen voordoen, maar dit zorgt er ook voor dat we vaak moeite hebben met inslapen en in slaap blijven.

De tweede nacht op een nieuwe plek, slapen we gelukkig vaak al een stuk beter en hoe vaker je op nieuwe plekken slaapt, hoe minder last je waarschijnlijk zult hebben van het first night effect. 

Onze hersenen doen belangrijk werk, en daarvoor hebben we naast een bepaalde hoeveelheid ook een bepaalde kwaliteit slaap nodig. Gebrek aan slaap verhoogt de aanmaak van adrenaline en cortisol, verhoogt de bloeddruk, zet het zenuwstelsel in de vecht-of-vluchtmodus en activeert het sympathische zenuwstelsel zoals in een stressreactie.

Omdat DJ’s vaak maar één nacht ergens verblijven, kan het first night effect invloed hebben op hun gezondheid. Toerende artiesten en hun tourmanagers hebben constant te maken met verschillende slaapplekken, onregelmatige slaapritmes en verschillende tijdzones. Hiernaast hebben zij te maken met de stressfactoren van het toeren zelf: Veeleisende optredens, hectische reisschema's, weg zijn van huis en eigen routines, beperktere mogelijkheden voor zelfzorg, andere voeding enz.

Dit alles helpt een verstoorde of slechte slaapkwaliteit in de hand en dit terwijl een goede slaapkwaliteit cruciaal is voor onze mentale gezondheid, ons algemeen welzijn en om topprestaties te kunnen leveren.

We kunnen de reactie van ons brein op een nieuwe omgeving niet zomaar veranderen. Wel kun je een aantal dingen doen om je hersenen te laten denken dat je in een vertrouwde omgeving bent en zodoende je slaapkwaliteit verbeteren: 

• Verblijf zo veel mogelijk in dezelfde hotelketen (sommige hotelketens gebruiken bijvoorbeeld overal ter wereld dezelfde decoraties, geuren en zeepjes).
• Neem je eigen kussen, oordoppen en slaapmasker mee.
• Breng je eigen geur mee (bijvoorbeeld kalmerende slaapspray met lavendelgeur).
• Zorg ervoor dat je hotelkamer niet te warm is. Slapen in een temperatuur tussen de 16 en 21°C stimuleert de aanmaak van melatonine. Melatonine bevordert niet alleen de kwaliteit van je slaap, het is ook een krachtig anti-verouderingshormoon. 
• Unplug! Telefoon en computer schermen laten je hersenen denken dat het dag is. Dit staat het slaaphormoon melatonine ernstig in de weg. Als je écht iets op je scherm moet doen, zorg er dan voor dat je de helderheid instelt op night shift. De kleuren op het beeldscherm worden dan automatisch warmer gemaakt.
• Kalmerende muziek heeft een direct effect op het parasympathische zenuwstelsel, dat je lichaam helpt te ontspannen en zich voor te bereiden op slaap. 
• Als je thuis een avond routine hebt om te ontspannen, hou je daar dan ook zo veel mogelijk aan op een nieuwe plek. Zo help je je lichaam en geest tot rust te komen. Denk hierbij ook aan ademoefeningen en meditatie. 

Maak je niet te druk wanneer je af en toe eens slechter slaapt. Hoe drukker je je er om maakt, hoe actiever je hersenen worden en hoe slechter je slaapt. 

Ben je artiest? Doe een goede voorbereiding vóór de tour om momenten in te plannen voor decompressie en zelfzorg. Denk hierbij bijvoorbeeld aan het inschatten van wat de werkdruk en je slaapplekken zullen zijn. Een open en eerlijk gesprek met je team (agent / manager / tour manager) is essentieel. Benoem je persoonlijke behoeften om voor je (mentale) gezondheid te zorgen.

Bronnen:
www.ncbi.nlm.nih.gov/
Touring and Mental Health Music Industry Manual